Nowoczesne struktury organizacji

Struktura organizacji jest definiowana jako zbiór reguł porządkujących zachowania uczestników organizacji. Podstawową funkcją struktury organizacji jest porządkowanie.

Pytanie brzmi czy nowoczesne organizacje potrzebują reguł? Wielu z nas odpowie, że bez jasnych zasad i reguł nic się nie wydarzy w organizacji. Przecież, gdy realizacja celów wymaga zaangażowania różnorodnych zasobów, istnieje potrzeba współdzielenia osób przy ich wykorzystaniu oraz gdy należy uzgodnić miejsce oraz czas działań, musimy mieć jasno określony porządek.

Jeśli tak jest, to w jaki sposób można wyjaśnić powstanie Wikipedii czy też działanie firm w modelu open source? Przecież jeśli nie ma reguł, który określają porządek to jest chaos. Przecież ludzie nie będą poświęcać swojego czasu i wysiłku bez wynagrodzenia. Przecież im więcej ludzi tym trudniejsza koordynacja i więcej popełnianych jest błędów.

Jak dowodzi przykład Wikipedii, nie potrzeba nawet organizacji, aby działać w sposób zorganizowany.

Heterarchia czy hierarchia?
Globalne zmiany w otoczeniu przedsiębiorstw wymusiły na organizacjach znaczące przyśpieszenie ich tempa pracy oraz skrócenie czasu podejmowania decyzji. Na skutek tych zmian wykształciły się struktury heterachiczne. Definiujemy je jako szereg niezależnych jednostek, które są zorientowane procesowo, co pozwala na lokalne podejmowanie oraz wdrażanie decyzji.

Heterarchia jest to sieć elementów o takiej samej pozycji w strukturze horyzontalnej przedsiębiorstwa, takiej samej sile i władzy, która posiada wspólny cel.

Nowoczesne struktury organizacji charakteryzują się znaczącą współpracą (zarówno w pionie i w poziomie organizacji); elastycznymi obowiązkami pracowników, które zmieniają się w zależności od doraźnych potrzeb; znikomą liczbą reguł wewnątrz organizacji; zdecentralizowanymi uprawnienia decyzyjnymi oraz płaską strukturą (szeroką rozpiętością kierowania)

Główne cechy, które odróżniają heterachię od hierarchii to:

• brak centralnego elementu dominującego – w zależności od sytuacji różne elementy przejmują rolę dominującą 
• brak szczebli (poziomów) 
• bardzo rozwinięte poziome kanały komunikacji 

Hiperarchia

Hiperarchia jest to system, struktura masowego dzielenia się wiedzą i informacją. Prof. Płoszajki (SGH) definiuje ją jako "sieć multi połączeń między ludźmi, organizacjami i przedmiotami zmieniającymi wszystkie hierarchie". Hiperarchia wprowadza bezpośredni dostęp (peer-to-peer) oraz symetrie informacyjną działającą w czasie realnym. Bezpośredni dostęp oznacza, że z każdego miejsca można dojść do każdego innego miejsca w sieci, a symetria informacji, że każdy element w sieci może wiedzieć tyle samo co inny, każdy element ma dostęp do takiej samej wiedzy.

Optymistyczna zasada hiperarchii mówi, że im więcej wolności w samoorganizacji tym więcej porządku. Taka struktura pozwala na wykorzystanie pojawiających się na horyzoncie szans, które znikają im bardziej je rozumiemy. W dzisiejszym świecie, bogactwo zdobywa się przez niedoskonałe wykorzystanie tego, co nieznane, a nie poprzez udoskonalenie tego co już jest znane.